Het is donderdag tien jaar geleden dat Nelson Mandela overleed. Omroep Zwart-oprichters Gianni Grot en Akwasi reizen door Zuid-Afrika. Ze bezoeken onder andere Robbeneiland, het Apartheid Museum en een van de plekken waar Mandela woonde. Overal vragen ze zwarte en witte mensen wat Mandela voor hen betekent. De reacties zijn lang niet allemaal positief; iemand noemt hem zelfs een verrader. Wie was Mandela?
Jeugd
Nelson Rolihlahla Mandela kwam in 1918 ter wereld in Mvezo, een dorpje in het oosten van Zuid-Afrika. Er wonen ongeveer vierhonderd mensen en er staat nu een Mandelamuseum. Nelson studeerde rechten, werd advocaat en vanaf 1944 raakte hij betrokken bij het Afrikaans Nationaal Congres (ANC) en richtte de jeugdafdeling op. Het ANC richtte zich met geweldloze acties tegen de ongelijkheid. Omdat resultaten uitbleven, bedacht Mandela ‘Umkhonto we Sizwe’ (Speer van de Natie), een ANC-tak die aanslagen uitvoerde op overheidsdoelen. Zijn activisme zorgde ervoor dat Mandela diverse keren werd opgepakt en in 1964 werd veroordeeld tot levenslang.
Robbeneiland
Achttien jaar zat Mandela gevangen op Robbeneiland. In 1982 werd hij overgeplaatst en omdat hij steeds meer het symbool van het verzet tegen de apartheid werd, groeide de druk om hem vrij te laten. Op 11 februari 1990 was het zover: na 26 jaar gevangenschap werd hij vrij man. Vier jaar later waren de eerste vrije, niet-raciale verkiezingen in Zuid-Afrika en de ANC haalde met 62,65 procent van de stemmen een absolute meerderheid. Op 75-jarige leeftijd werd Mandela president. Na zijn politieke loopbaan bleef hij actief en ontmoette hij tal van wereldleiders. In een van zijn meest bekende uitspraken was hij nuchter over zijn populariteit: “Ik ben geen messias, maar een gewone man die een leider werd vanwege buitengewone omstandigheden.” Mandela stierf in 2013 op 95-jarige leeftijd.
