Operation Mincemeat (2022)

Een oorlogsfilm zonder wapengekletter over de strijd achter de slagvelden. De Britten proberen in de Tweede Wereldoorlog valse informatie te verspreiden over een invasie via een aangespoeld lijk in Spanje. Ongelofelijk genoeg waargebeurd.

Misleiding, dreiging, het binnenvallen van landen: ‘Operation Mincemeat’ gaat over een operatie van 79 jaar geleden tijdens de Tweede Wereldoorlog, maar is ook nu nog actueel. Kijk maar naar de oorlog in Oekraïne; ook daar is het lastig om te bepalen of iets waar is of desinformatie. Tegenwoordig worden allerlei geavanceerde communicatiemiddelen gebruikt. Terugkijkend is het eigenlijk een wonder dat de list uit ‘Operation Mincemeat’ gewerkt schijnt te hebben, want er was voornamelijk sprake van heel veel toeval. Normaal gesproken zou het plan waarom het hier gaat afgekeurd worden als basis voor een filmscript, omdat het te onwaarschijnlijk zou zijn. Maar het is waargebeurd en daaruit blijkt maar weer eens dat de werkelijkheid vaak onlogischer is dan fictie.

VERKEERDE BEEN
Wat is de grote truc in deze film? De geallieerden plannen in 1943 een invasie op Italiaans Sicilië, maar daar hebben de Duitsers lucht van gekregen. Om de nazi’s op het verkeerde been te zetten besluit een ge- heime afdeling binnen het Britse leger de Duitsers van valse info te voorzien. Ze zoe- ken een lijk dat voor een officier kan doorgaan, bedenken een hele achtergrond voor hem en geven hem tal van persoonlijke dingen mee, plus aanwijzingen voor een invasie – niet op Sicilië, maar in Griekenland. Het lijk wordt per duikboot naar de kust van Spanje gebracht. Daarna is het hopen en bidden dat de Duitsers de informatie ontvangen én geloven, en hun troepen verplaatsen naar Griekenland.

NAGELBIJTEND
Zal het plan slagen? Uiteraard is dat de spanningsboog van de film. We zien aan het begin hoe mensen van de geheime dienst (onder wie Colin Firth, m.) ijsberend, tandenknarsend en nagelbijtend bij de telex wachten op nieuws over de invasie. Maar het grootste deel van de film gaat over alle voorbereidingen. Hoe vind je het juiste lijk? Welke achtergrondverhalen ma- ken hem geloofwaardig? Welke bezittingen moet hij meekrijgen? Via welke tussenpersonen moet de informatie bij Hitler in de buurt komen? Uiteindelijk gaat het om het afwegen van alle risico’s. De levens van duizenden soldaten staan daarbij op het spel.

GEEN BLOEDVERGIETEN
Het prettige aan ‘Operation Mincemeat’ is dat het een film is zonder gruwelijk bloedvergieten op het slagveld. In deze opmerkelijk kalme film van regisseur John Madden (‘The best exotic Marigold Hotel’) zit alleen aan het eind wat oorlogsgeweld, en zelfs dat wordt te- rughoudend in beeld gebracht. Het gaat om de oorlog achter de schermen en de inzet van geheimagenten Ewen Montagu (Colin Firth) en Charles Cholmondeley (Matthew Macfadyen), die in hun opdracht geloven en alles tot in de puntjes uitwerken. Heel knap dat de film zonder actie toch spannend en boeiend blijft. BONDBONUS Een bonus voor de kijker is de verwijzing naar James Bond. James Bond? Ja, Bond-schrijver Ian Fleming zit in de film, net als verwijzingen naar M en gadgetmaker Q. Fleming was destijds de persoonlijk assistent van admiraal John Godfrey en had 51 ideeën neergepend om de nazi’s om de tuin te lieden. Naast namaakkopieën van de Britse krant The Times en felgekleurde voetballen in zee was een van zijn tips om een lijk met valse informatie aan een parachute in zee te droppen. Dat idee vormde de basis voor Operation Mincemeat. De codenaam was overigens aanvankelijk ‘Forel’, maar de Britse premier Winston Churchill hield niet van vis…